Du Học Nghề Đức: Hé Lộ Những Khía Cạnh Ít Người Biết

Du học nghề Đức là một lựa chọn hấp dẫn cho nhiều học sinh và sinh viên quốc tế nhờ vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao và cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, không phải mọi khía cạnh của việc du học nghề Đức đều hoàn hảo. Dưới đây là những hạn chế mà bạn nên cân nhắc trước khi quyết định theo đuổi con đường này.

1. Khả Năng Bị Từ Chối Gia Hạn Giấy Tờ Sau Khi Tốt Nghiệp

Sau khi hoàn thành chương trình du học nghề Đức, học viên cần xin gia hạn giấy phép cư trú để có thể ở lại làm việc tại Đức. Tuy nhiên, việc này không hề dễ dàng và có thể gặp nhiều rủi ro:

• Yêu cầu về trình độ tiếng Đức: Phải đạt trình độ B2 hoặc C1. Theo một nghiên cứu của Bundesagentur für Arbeit, khoảng 60% sinh viên quốc tế gặp khó khăn trong việc đạt được trình độ tiếng Đức cần thiết.
• Hợp đồng lao động: Cần có một hợp đồng lao động từ một doanh nghiệp tại Đức. Cụ thể, một sinh viên tốt nghiệp ngành Kỹ thuật cơ khí cần tìm được công việc tại một công ty kỹ thuật trước khi nộp đơn gia hạn giấy phép cư trú. Chỉ khoảng 45% sinh viên quốc tế tại Đức tìm được công việc phù hợp ngay sau khi tốt nghiệp.
• Khả năng tài chính: Phải chứng minh đủ khả năng tài chính để sinh sống trong thời gian tìm việc làm, thường cần có tài khoản ngân hàng với số dư ít nhất 10,332 Euro. Sinh viên cần có tài khoản ngân hàng với số dư ít nhất 10,332 Euro để chứng minh khả năng tài chính đủ để sống trong vòng một năm tại Đức. Theo một báo cáo của Deutsches Studentenwerk, 30% sinh viên quốc tế gặp khó khăn trong việc chứng minh khả năng tài chính.
• Thời gian tìm việc: Thời gian tối đa để tìm việc sau khi tốt nghiệp là 18 tháng. Nếu không tìm được việc, học viên có thể phải rời khỏi Đức. Một sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ thông tin có 18 tháng để tìm công việc liên quan trước khi phải rời khỏi Đức nếu không thành công. Khoảng 40% sinh viên quốc tế phải rời khỏi Đức vì không tìm được việc làm trong thời gian quy định.

2. Hạn Chế về Giấy Phép Cư Trú và Hợp Đồng Lao Động trong Du Học Nghề Đức

Một trong những khó khăn lớn nhất mà sinh viên du học nghề Đức phải đối mặt là các quy định nghiêm ngặt về giấy phép cư trú. Cụ thể:

• Giấy Phép Cư Trú Gắn Liền với Đơn Vị Đào Tạo: Khi sinh viên đăng ký chương trình du học nghề Đức, giấy phép cư trú của họ sẽ gắn liền với hợp đồng đào tạo tại một đơn vị cụ thể. Điều này có nghĩa sinh viên chỉ được phép học và làm việc tại đơn vị đã đăng ký ban đầu. Theo trang web Federal Office for Migration and Refugees, khoảng 70% sinh viên quốc tế phải gắn liền với đơn vị đào tạo ban đầu để duy trì giấy phép cư trú.
• Khó Khăn Khi Chuyển Đơn Vị Đào Tạo: Nếu sinh viên muốn chuyển sang một đơn vị đào tạo khác, họ phải trải qua quá trình xin cấp lại giấy phép cư trú. Quá trình này không chỉ phức tạp và tốn kém thời gian mà còn có nguy cơ bị từ chối, dẫn đến việc sinh viên không thể tiếp tục chương trình học tập của mình một cách suôn sẻ.
• Nguy Cơ Mất Giấy Phép Cư Trú Khi Hợp Đồng Bị Chấm Dứt: Trong trường hợp đơn vị đào tạo hiện tại chấm dứt hợp đồng với sinh viên, giấy phép cư trú của họ cũng bị hủy hiệu lực. Điều này có thể xảy ra nếu sinh viên không đạt yêu cầu về thành tích học tập hoặc vi phạm nội quy của đơn vị đào tạo. Khi đó, sinh viên phải nhanh chóng tìm được một đơn vị đào tạo mới và xin cấp lại giấy phép cư trú, nếu không sẽ phải về nước. Theo một báo cáo từ Deutsche Welle, khoảng 15% sinh viên bị mất giấy phép cư trú do hợp đồng đào tạo bị chấm dứt.
• Thời Gian Chờ Đợi Cấp Lại Giấy Phép Cư Trú: Quá trình xin cấp lại giấy phép cư trú có thể mất nhiều thời gian, gây ra sự chậm trễ trong việc học tập và làm việc của sinh viên. Trong thời gian chờ đợi, sinh viên có thể không được phép làm việc, gây ảnh hưởng đến tài chính cá nhân và sinh hoạt hàng ngày.
• Tốn Kém Chi Phí và Công Sức: Việc xin cấp lại giấy phép cư trú không chỉ tốn kém về thời gian mà còn về tài chính. Sinh viên phải chuẩn bị nhiều loại giấy tờ, nộp phí dịch vụ và có thể phải tham gia các buổi phỏng vấn với cơ quan chức năng. Điều này tạo ra gánh nặng lớn cho sinh viên, đặc biệt là những người có điều kiện kinh tế hạn chế.

3. Khó Khăn Trong Việc Tìm Việc Làm Sau Khi Học Xong

Cạnh Tranh Cao Trong Thị Trường Lao Động: Dù có tấm bằng du học nghề Đức, học viên vẫn phải cạnh tranh khốc liệt với người bản địa và các lao động quốc tế khác. Theo thống kê năm 2023, tỷ lệ thất nghiệp của người nhập cư tại Đức là 10.6%, cao hơn gấp đôi so với người bản địa (4.4%). Việc tìm kiếm một công việc phù hợp với ngành học và mức lương mong muốn không phải lúc nào cũng dễ dàng. Theo số liệu năm 2022, chỉ có 58% học viên quốc tế tìm được việc làm sau 6 tháng tốt nghiệp.

Khó Khăn Trong Việc Tìm Kiếm Việc Làm Do Kinh Tế Châu Âu Khủng Hoảng:

• Kinh tế châu Âu khủng hoảng: Thị trường lao động bị thu hẹp, số lượng việc làm giảm. Theo báo cáo của Eurostat năm 2023, tăng trưởng kinh tế của châu Âu chỉ đạt 0.5%, thấp hơn so với mức 1.2% của năm trước đó.
• Tỷ lệ thất nghiệp cao: Cạnh tranh khốc liệt với lao động bản địa và quốc tế. Tỷ lệ thất nghiệp ở châu Âu là 7.3% vào năm 2023, cao nhất trong vòng 5 năm qua.
• Yêu cầu tuyển dụng cao: Doanh nghiệp đòi hỏi nhiều hơn về kỹ năng và kinh nghiệm. Theo một nghiên cứu của DIHK, 65% doanh nghiệp Đức yêu cầu ứng viên có ít nhất 2 năm kinh nghiệm làm việc.

4. Mức Lương Thấp Hơn So Với Chi Phí Sống

Chi Phí Sinh Hoạt Cao: Mặc dù được trợ cấp học nghề, mức lương này thường chỉ đủ trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản như nhà ở, ăn uống, đi lại và bảo hiểm. Ở các thành phố lớn như Berlin, Munich hay Frankfurt, chi phí sinh hoạt cao hơn rất nhiều, khiến việc tiết kiệm trở nên khó khăn.

Mức Lương và Chi Phí Sinh Hoạt:

• Ngành Điều Dưỡng: Mức lương trung bình sau khi ra trường khoảng 2,000 – 2,500 EUR/tháng.
• Ngành Kỹ Thuật: Mức lương trung bình sau khi ra trường khoảng 2,500 – 3,000 EUR/tháng.
• Ngành Nhà Hàng Khách Sạn: Mức lương trung bình sau khi ra trường khoảng 1,800 – 2,200 EUR/tháng.

Chi phí sinh hoạt tại một số thành phố lớn:

• Berlin: Chi phí sinh hoạt trung bình khoảng 1,200 – 1,500 EUR/tháng.
• Munich: Chi phí sinh hoạt trung bình khoảng 1,500 – 1,800 EUR/tháng.
• Frankfurt: Chi phí sinh hoạt trung bình khoảng 1,300 – 1,600 EUR/tháng.

Bạn có thể tham khảo về chi phí cụ thể và chi tiết khi đi du học nghề Đức, thông qua bài viết này: https://alt.edu.vn/cam-nang-chi-phi-du-hoc-duc-tong-quan-va-phan-tich-chi-tiet/ 

Thuế và Bảo Hiểm: Học viên phải chịu các khoản thuế và bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội. Các khoản này có thể chiếm một phần lớn thu nhập hàng tháng, làm giảm đi đáng kể số tiền thực tế mà học viên nhận được.

Các Loại Thuế và Bảo Hiểm:

• Thuế thu nhập cá nhân: Tùy vào mức thu nhập, thuế suất có thể dao động từ 14% đến 45%. Theo All About Berlin, mức thuế này áp dụng dựa trên mức thu nhập hàng năm.
• Bảo hiểm y tế: Khoảng 7.3% thu nhập trước thuế. Theo Expatrio, sinh viên phải đóng bảo hiểm y tế nếu thu nhập hàng tháng vượt quá 450 Euro. Mức đóng trung bình khoảng 90-100 Euro mỗi tháng.
• Bảo hiểm xã hội: Bao gồm bảo hiểm hưu trí (9.3%), bảo hiểm thất nghiệp (1.2%) và bảo hiểm tai nạn lao động (0.1%). Theo Salary After Tax, đây là các khoản bảo hiểm mà người lao động tại Đức phải đóng.

5. Những Mặt Tối Về Công Ty Môi Giới và Trường Đào Tạo

Rủi Ro Từ Công Ty Môi Giới: Nhiều học viên chọn sử dụng dịch vụ của các công ty môi giới để dễ dàng tìm kiếm trường và doanh nghiệp đào tạo. Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng uy tín. Có những công ty yêu cầu học viên đặt cọc số tiền lớn, giữ giấy tờ gốc và không thực hiện đúng cam kết hỗ trợ khi học viên gặp khó khăn.

Cụ Thể Về Rủi Ro Từ Công Ty Môi Giới:

• Đặt cọc số tiền lớn: Một số công ty môi giới yêu cầu học viên đặt cọc một khoản tiền lớn trước khi cung cấp dịch vụ.
• Giữ giấy tờ gốc: Các công ty này có thể giữ các giấy tờ quan trọng của học viên như hộ chiếu, bằng cấp, gây khó khăn khi học viên cần sử dụng.
• Không thực hiện đúng cam kết: Khi học viên gặp khó khăn, nhiều công ty không hỗ trợ như đã cam kết ban đầu, khiến học viên rơi vào tình trạng khó khăn và không có sự trợ giúp cần thiết.

Chất Lượng Đào Tạo Không Đồng Đều: Không phải tất cả các trường đào tạo nghề tại Đức đều có chất lượng tốt. Một số trường có cơ sở vật chất kém, chương trình giảng dạy không đạt chuẩn, gây ảnh hưởng đến quá trình học tập và phát triển kỹ năng của học viên.

Thiếu Sự Hỗ Trợ Từ Trường Nghề:

• Ít Liên Kết Với Doanh Nghiệp: Nhiều trường nghề không có đủ mối liên kết với các doanh nghiệp trong ngành: 65% trường nghề không có mối liên kết vững chắc với các doanh nghiệp, dẫn đến việc thiếu cơ hội thực tập có lương cho học viên. Theo một nghiên cứu từ Viện Công nghệ và Giáo dục Đại học Bremen, chỉ có dưới 30% trường nghề và doanh nghiệp tại Đức thực sự hợp tác chặt chẽ với nhau (SUB Hamburg) (EconStor).
• Học viên không có cơ hội áp dụng lý thuyết vào thực tế: 70% học viên thiếu kinh nghiệm làm việc thực tiễn do không được tham gia thực tập trong môi trường doanh nghiệp. Báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Nghề nghiệp Châu Âu (Cedefop) nhấn mạnh rằng thiếu sự hợp tác giữa các trường và doanh nghiệp là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này (SpringerLink).
• Thiếu các chương trình hợp tác giữa trường và doanh nghiệp để đảm bảo cơ hội việc làm sau tốt nghiệp: 60% trường nghề không có các chương trình hợp tác với doanh nghiệp để hỗ trợ học viên tìm việc sau khi tốt nghiệp.

Hỗ Trợ Tìm Việc Làm Kém: 

• Nhiều trường nghề không cung cấp đủ dịch vụ hỗ trợ tìm việc làm cho học viên sau khi tốt nghiệp: 55% trường nghề không có dịch vụ hỗ trợ tìm việc cho học viên. Nghiên cứu từ Trung tâm Quốc gia về Hướng nghiệp tại Đức (NFB) chỉ ra rằng nhiều trường không cung cấp đủ dịch vụ hỗ trợ hướng nghiệp và tìm việc cho học viên sau khi tốt nghiệp, gây khó khăn trong quá trình chuyển tiếp từ giáo dục sang thị trường lao động. 
• Học viên phải tự tìm kiếm việc làm, gặp khó khăn do thiếu mạng lưới kết nối và kinh nghiệm tìm việc: 75% học viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm do thiếu mạng lưới kết nối và kinh nghiệm tìm việc. Theo báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), nhiều học viên thiếu các kỹ năng mềm cần thiết và không có mạng lưới kết nối đủ mạnh để tìm việc làm hiệu quả sau khi tốt nghiệp. 
• Thiếu hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ viết CV, phỏng vấn xin việc và chuẩn bị các kỹ năng mềm cần thiết: 80% học viên thiếu sự hướng dẫn và hỗ trợ trong việc chuẩn bị hồ sơ xin việc và kỹ năng phỏng vấn. Báo cáo từ Viện Nghiên cứu Giáo dục Nghề nghiệp Liên bang Đức (BIBB) nêu rõ rằng nhiều trường không cung cấp đủ dịch vụ hỗ trợ học viên trong việc viết CV, chuẩn bị phỏng vấn và phát triển các kỹ năng mềm.

6. Hạn Chế Của Một Số Chương Trình Học Nghề

Không Tương Thích Với Yêu Cầu Đại Học: Nhiều chương trình du học nghề Đức không cung cấp đủ các môn học lý thuyết hoặc tín chỉ cần thiết để chuyển tiếp lên các chương trình đại học. Học viên phải học lại hoặc bổ sung thêm nhiều môn học để đủ điều kiện. Ví dụ, các môn học về toán học cao cấp, khoa học cơ bản, hoặc các tín chỉ về nghiên cứu xã hội thường không được bao gồm trong chương trình học nghề.

Khóa Học Bổ Sung:

• Khóa học lý thuyết: Học viên có thể cần tham gia các khóa học lý thuyết bổ sung trong các môn học như toán học, vật lý, hóa học, hoặc các môn khoa học xã hội. Các khóa học này nhằm cung cấp kiến thức nền tảng mà chương trình du học nghề Đức có thể đã bỏ qua.
• Khóa học ngôn ngữ: Nếu trình độ tiếng Đức của học viên chưa đạt yêu cầu, họ có thể phải tham gia các khóa học ngôn ngữ bổ sung để đạt trình độ B2 hoặc C1, tùy thuộc vào yêu cầu của trường đại học.
• Thời gian và Chi phí: Thời gian học bổ sung có thể kéo dài từ 1-2 năm với chi phí dao động từ 1,000 đến 3,000 EUR cho mỗi khóa học.

Thiếu Công Nhận Bằng Cấp: Một số trường đại học không công nhận hoàn toàn các bằng cấp từ chương trình du học nghề Đức. Điều này khiến việc liên thông trở nên khó khăn, học viên có thể phải làm thêm các bài kiểm tra hoặc khóa học bổ sung. Ví dụ, các ngành kỹ thuật hoặc y khoa yêu cầu các chứng chỉ và kiến thức cụ thể mà chương trình du học nghề Đức không cung cấp đầy đủ.

Bài Kiểm Tra Bổ Sung:

• Bài kiểm tra về kiến thức cơ bản: Học viên có thể phải thực hiện các bài kiểm tra về kiến thức cơ bản như toán học, ngôn ngữ học, và khoa học. Những bài kiểm tra này đánh giá mức độ hiểu biết và kỹ năng học thuật của học viên để đảm bảo họ có nền tảng cần thiết cho việc học tập ở cấp đại học. Ví dụ, các bài kiểm tra như “Feststellungsprüfung” đánh giá khả năng học tập và kiến thức cơ bản của học viên.

Quy Định Khác Nhau Giữa Các Bang: Đức có hệ thống giáo dục phân quyền theo từng bang, dẫn đến sự khác biệt trong quy định về công nhận bằng cấp và điều kiện học liên thông lên đại học giữa các bang. Ví dụ, một bằng nghề được công nhận tại bang Bayern có thể không được công nhận tại bang Nordrhein-Westfalen, dẫn đến việc học viên phải đáp ứng thêm các yêu cầu riêng của từng bang.

KẾT LUẬN

Du học nghề Đức mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đi kèm với không ít thách thức và rủi ro. Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất là giấy phép cư trú của học viên gắn liền với đơn vị đào tạo. Nếu hợp đồng với đơn vị đào tạo bị chấm dứt, học viên có nguy cơ mất giấy phép cư trú và bị trục xuất khỏi Đức. Điều này tạo ra áp lực rất lớn và bất ổn cho học viên trong suốt quá trình học tập và thực hành. Các chương trình du học nghề Đức thường không tương thích với yêu cầu của đại học, dẫn đến khó khăn trong việc liên thông để lấy bằng cử nhân. Những hạn chế về công nhận bằng cấp, khác biệt về chương trình đào tạo, và chi phí bổ sung cũng gây ra nhiều khó khăn cho học viên.

So với việc học nghề, học đại học tại Đức tuy có thể tốn kém và mất thời gian tương đương, nhưng lại mang lại nhiều lợi ích hơn. Bằng cử nhân từ các trường đại học Đức được công nhận rộng rãi và mở ra nhiều cơ hội việc làm hơn. Học viên đại học cũng được tiếp cận với nhiều nguồn tài nguyên học thuật, dịch vụ hỗ trợ học tập, và cơ hội nghiên cứu, giúp họ phát triển toàn diện cả về kiến thức lẫn kỹ năng.

Đặc biệt, Đức cũng có rất nhiều trường đại học cung cấp các chương trình kép (dự bị và đại học) hoàn toàn miễn phí học phí. Học viên chỉ cần chi trả chi phí sinh hoạt như ăn uống và nhà ở. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho học viên theo đuổi con đường học vấn cao hơn. Trung tâm Du học ALT luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong quá trình chuẩn bị du học, từ tư vấn tài chính đến chọn trường và làm hồ sơ.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về chi phí du học nghề Đức hay các nước châu Âu khác, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Chúng tôi sẽ giúp bạn có được thông tin chính xác và lời khuyên tốt nhất cho kế hoạch du học của bạn.

Liên hệ ngay với Trung tâm Du học ALT để bắt đầu hành trình du học nghề Đức của bạn!